2020 Küstah Kadın*ların Yılı Olsun
Belli bir davranışın kadınlar tarafından sergilediğinde küstahlık, erkekler tarafından sergilediğinde netlik, adamlık ya da profesyonellik olarak değerlendirildiğine şahit oldunuz mu? Ben çok oldum!
Kadınların erkeklerle aynı işi yapıp daha az kazanmalarının sebeplerinden birinin de bu olduğunu düşünüyorum. Gözle görülmeyen eşitisizliklerin, gözle görülür, elle tutulur, ve ölçülebilir sonuçları vardır. Kadınların, erkeklerin gündelik hayatta uğraşmak zorunda olmadığı birçok şeyle uğraşıyor olmaları da bunların başında geliyor; bu uğraş ve debelenmelerin başında da ‘kibar olmak’…
Duygusal bir emek gerektiren kibar olma sanatı bizlere küçüklüğümüzde aşılanır. Kibar olmayan kadınların evde kalmakla tehdit edildiği, erkeklerin ilgisini çekemeyeceklerinin imaları, erkeklerin kendilerini yanında güçlü ve işe yarar hissettikleri kadınlar seçtikleri, ve kibar kadın olmanın (çaresiz, çok akıllı olmayan, vb. kadın modelleri gibi) bu tanıma sığmadığı, hatta ve hatta tüm bu sebeplerden dolayı kibar olmayan kadınların toplumun dengesini bile şaşırttığı mesajlarına maruz bırakıldık. ‘Ben bilmem beyim bilir’ciliğin de, bize ilgi gösterildiğinde küstah karşılanmamak adına istemediğimiz sıkıcı ve anlamsız sohbetleri devam ettirmemizin de, istemediğimiz davranışlara zaman zaman ‘hayır’ diyemememizin sebebi de kibarcılıktan geçiyor… Kibar olmayan kadınla karşılaşan erkeğin derdi aşağılanmakken, kibar olmadığı sanılan kadının kaygısı öldürülmek oluyor…
Kadınların üzerindeki kibarlık beklentisi, hayat deneyimlerinin, diplomalarının, ya da saha deneyimlerinin bile önüne geçebiliyor.
Kibar ve kaba olmanın tanımları cinsiyet kimlikleri için farklı şekilde değerlendiriliyor. Tıpkı güçlü ve zayıf, kurnaz ve edepsiz gibi… Kaldı ki bugüne kadar edepsiz çok erkekle tanışmış olsam da bir erkeğe ‘edepsiz’ dendiğine hiç şahit olmadım… Bu sorunun sadece bir kısmı.
Sorunun ikinci kısmı, kadınların birilerine bir şeyler borçlu olduğu algısından geliyor. Ailesine, topluma, halka bir şey borçlu olduğunun ve bu yüzden de emek karşılığı almadan iş yapacağının düşüncesi… Emeğinin zaten emek olarak değerlendirilmiyor olması hali… Bu asırlardır ev işi, aile düzeni kurmak, toplumun ahlakını sağlamak, aile namusunun bekçiliğini yapmak olarak hayatımızda yerini tutuyor.
Kadınların üzerindeki kibarlık beklentisi, hayat deneyimlerinin, diplomalarının, ya da saha deneyimlerinin bile önüne geçebiliyor.Kibar olmak, iş dünyasında da bambaşka bir mesai türü oluşturuyor. Ekmeğe, peynire, kıyafete, kitaba, sinema biletine, benzine para veren insan, maaşının pazarlığını yapan insan, seninle aynı işi yapıp daha çok para alan insan, senin yıllarca okul okuyup, saatlerce ayakta durup, yıllarca yorulup edindiğin bilgileri kolaylıkla sahip olunabilecek ürünler, objeler olarak değerlendiriyor. Bunları karşılıksız alamadığında da, bunu senin küstahlığın olarak değerlendiriyor.
Kibar olma beklentisi, bedene, sınırlara, alana, bilgiye, emeğe, sanata, uzmanlığa saygısızlıkla karıştırılıyor.
Kibar olma beklentisi, bedene, sınırlara, alana, bilgiye, emeğe, sanata, uzmanlığa saygısızlıkla karıştırılıyor. Sebep verdiği psikolojik, fiziksel ve ekonomik kayıpları ise ay sonlarında raporlanmıyor… O halde 2020’nin kadehini tüm küstah kadınlara kaldırıyorum. Bu yıl, bizim yılımız olsun.
*Kadın: Kendini kadın olarak tanımlayan herkes.
